Öğretim Teknolojisi ve Tarihi

Öğretim Teknolojisi Nedir?


“Öğretim Teknolojisi” teriminin tanımını yapmadan            
önce bu iki kelimeyi anlamsal açıdan ayrı ayrı
incelemek faydalı olacaktır. “Öğretmek” bildirmek
ya da doğrudan bilgi vermek anlamına gelir ve bu
durumda “öğretim” kelimesini öğretme eylemi
olarak tanımlayabiliriz. “Teknoloji” kelimesini
değerlendirecek olursak, “techne” kökü, kökenbilimi
açısından Yunanca bir kelimedir ve “şey”leri işlevli
hale getirme sanatı ve zanaatı anlamına gelir.
“Teknoloji” ise, sanat ve zanaata sistematik
yaklaşımı ifade eden “technologia” kelimesinden
türer. Böylelikle, bu iki anlamı bir araya
getirdiğimizde “öğretim teknolojisi”nin, “herhangi

bir çeşit bilgiyi vermek için sanat ve zanaatta

sistematik yaklaşım” anlamı çıkmaktadır. Öğretim teknolojisi kavramı, süreç boyunca farklı anlamlara sahipolmuştur. 1970’lerde öğretim teknolojisi araç ve yöntem bileşenleri vurgulanarak tanımlanmıştır. Ayrıca, Öğretim Teknolojisi Komisyonu (Commission on Instructional Technology) 1970 yılında yaptığı tanımlama, belirli hedeflerin içerilmesi ve daha etkin öğretim sağlamakgibi birçok yeni vurguya sahiptir.  Başka birtanımda ise eğitim teknolojisi öğretim, öğrenim, gelişim ve yönetim teknolojilerini kapsadığından, öğretim teknolojisi, eğitim teknolojisinin bir altkümesi olarak tanımlanır. Aynı  şekilde, Molenda’nın 2004’teki eğitim teknolojisi

tanımlamasında, eğitim öğretimden daha geniş bir kavram olarak tanımlanır ve eğitim teknolojisi öğretim teknolojisinden daha büyük bir yapı olarak görülür.

ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ

1.) 1900'lerden Önceki Gelişimler
Alanı ve gelişimini anlayabilmek için, Saettler’in
çalışması referans alarak 1900’den önce öğretim
teknolojilerinin tarihsel gelişimini kuram, yöntem ve
alana etkisi başlıkları altında incelemek faydalı
olacaktır

Büyük Sofistler (The Elder Sophists) (M.Ö. 500-410) 
Kuram:  İnsanoğlu zekidir, ancak yine de sahip
olduğu gizli gücü göstermek için eğitime ihtiyaç
duyar.
Yöntem: Ders anlatma, grup tartışmaları, sorun
çözme, güzel konuşma sanatını öğretme (kuram ve
uygulama), yöntemlerin sistematik olduğunu
öğretme (hedef, ilerleme, vb.), öğretimde teknolojiyi
(techne) kullanma.

Socrates (M.Ö. 470-399) 
Kuram:  İnsanoğlunda ahlaki değerler için rehber
olan doğal bir erdem vardır. Bilgi doğuştan insanda
bulunur.
Yöntem: Sokratik öğretim metodu, sorgulama
yöntemi.

Pestalozzi (1746-1827)  
Kuram: Pestalozzi, öğretim metotları ile insan doğal
gelişimini birleştirmek istiyordu. Öğrenmede kişisel
ayrımların farkına vardı ve öğretim metotları ile
öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılamayı önerdi.
Yöntem: “Aracısız ilk elden deneyim önemlidir” ve
“öğretim, basitten karmaşığa, zihnin doğal sürecini
takip etmelidir” varsayımından yola çıkılarak
yöntemler geliştirildi.

Froebel (1782-1852)
Kuram:  Froebel’in tüm eğitim görüşünün altında
yatan baskın düşünce, Tanrının sahip olduğu her
şeyin yapısal bütünlüğüdür.
Yöntem: İlk eğitimin anaokul sisteminin, oyunlar ve
şarkılar, tümce kuruluşu, yetenekler ve uğraştan
oluşması gerektiğini savunmaktadır.

Herbartian (1776-1841) 
Kuram:  Herbatian, Locke’ın “boş tablet” kuramını,
öğrenmenin çağdaş psikolojisi ile harmanladı. O,
öğrenme ve öğretimin sistematik psikolojisini
geliştirdi.
Yöntem: Dört basamaklı sistematik metodu
önermiştir; açıklık, çağrışım (ilişki), sistem, yöntem.

Aberald Okul ile Öğretim Metodu (1200’ler-
1300’ler) 
Kuram:  Okulda ders verme ve okulda eğitimi
savunan entelektüel akımdır. Diyalektik muhakeme            
üzerine vurgu yapmıştır ve Ortaçağ’a ait
tanrıbilimine (teoloji) uygulanmıştır.
Yöntem: Diyalektik muhakeme, sorgulamaya dayalı
öğretim.

Comenius (1592-1670) 
Kuram:  Eğitimin amacı, öğretim yöntemleri gibi
konularla ilgilenmiştir. Comenius’a göre eğitimin
hedefleri bilgi ve güzel ahlak sahibi olmak ve
dindarlıktır.
Yöntem: Ders konusu öğrencilerin durumuna,
seviyesine göre incelenmelidir. Öğretimde sıra (ard
arda gidiş) önemlidir, hiçbir  şey tam olarak
anlaşılana kadar ezberlenmemelidir. Öğrenme
duyular vasıtasıyla gerçekleşir. Öğretmen ders
içeriğini önce sözel olarak ifade eder, sonra
resimlerle (örneklerle) açıklar. Okullar gerçek ve
açıklayıcı materyal (gereçler) ile donatılmış, keyif
alınan (neşeli) yerler olmalıdır.

Lancaster (1778-1838) 
Kuram/Gelişim:  A.B.D.’de 1800 yılından önce,
ezberlemeye dayalı bireysel öğrenme
uygulanmaktaydı. Endüstriyel devrim çıraklık
sistemini etkilemesi nedeniyle Amerikan
şehirlerinde hızlı bir gelişim yaşanmıştır. Bu değişim
ise A.B.D.’de halka açık ücretsiz devlet okulları için
zemin hazırladı.  Lancaster’ın denetleyici öğretim
sistemi, öğrenci toplulukları ve eğitim araçlarından
(medya) istifade ettiğinden, düşük maliyeti
nedeniyle popülerlik kazanmıştır.
Yöntem: Öğretimin altı alanı; ezberleme ve alıştırma,
içerik, eğitimi izleme, sınıf kontrolü, sınav yapma,
yönetim. Öğrenciler, ders esnasında kâğıt ve
mürekkep yerine ince tabaka kum ve bir çubuk
kullanıyordu.

1900'lü yılların başlarında Okul Müzeleri tarafından bilgisayar destekli eğitim gerçekleştirildi.


.) 1900'lerden Sonraki Gelişimler


















1900’lerden sonra öğretim teknolojileri alanının  
tarihsel kronolojisini ise Reiser’in çalışmasını takip
ederek, akım, öğretim tasarımı, katkıda bulunanlar
ve katkılar başlıkları altında incelenebilir.

1960’lar

Akım: Televizyon kanalıyla Öğretim
Öğretim Tasarımı: Davranışçı hedefleri popüler hale
getirme. Öğrenme alanları, öğretim hadiseleri,
hiyerarşik analiz. İlk öğretim tasarım modelleri.
Katkıda Bulunanlar: Gagne, Gumpert (1967),
Taylor (1967), Federal İletişim Komisyonu, Richard
Atkinson, Patrick Suppes.
Katkılar:  Federal  İletişim Komisyonu, 242 adet
eğitim maksatlı TV kanalı kurdu. Ucuz, hızlı ve
etkin eğitim yayınları yapıldı. Bilgisayar Destekli
Öğretim (CAI) uygulamaları geliştirildi.

1970’ler 
Akım: Terminolojide değişim.
Öğretim Tasarımı: Farklı öğretim tasarım modelleri.
Katkıda Bulunanlar: Dick & Carey, Eğitimsel
İletişim ve Teknoloji Derneği.
Katkılar: Görsel-işitsel öğretim terimi yerine, eğitim
teknolojisi ve öğretim teknolojisi terimleri kullanıldı.
Bilgisayar Destekli Öğretim (CAI) sistemlerinin
gelişimi sağlandı.

1980’ler 
Akım: Bilgisayarlar.
Öğretim Tasarımı: İşte ve endüstride öğretim
tasarım süreci. Kavramsal (bilişsel) psikoloji
ilkelerine ilgi (merak) .
Katkıda Bulunanlar: Clark, Schramm, Kozma.
Katkılar:  Medya ile ilgili karşılaştırma çalışmaları
yapıldı. Performans Teknolojisi hareketi gündeme geldi.
İş performansı, iş ürünlerinin öğretim tasarımı
üzerine etkisi arttı.

Ek Notlar: Bilgisayarlara ilgi vardı; ancak,
bilgisayarların öğretim üzerine etkisi asgariydi.
Öğretmenler, eğitimde bilgisayarların kullanımının
çok az ya da hiç faydası olmadığı görüşündeydiler.

1995 
Akım: İnternet.
Öğretim Tasarımı: Performans (verim) teknolojisi
hareketi, bilgi yönetimi, yapılandırmacı öğrenme
kuramı (constructivism) ve hızlı prototiplendirmenin
(ilk örneği yaratma) öğretim tasarımı üzerinde büyük
etkisi vardır.
Katkıda Bulunanlar: Carr, Dean, Dick.
Katkılar:  İnternet daha geniş bir alanda kullanıldı.
Uzaktan (yaygın) eğitim popülerleşti.
Ek Notlar:  Bilgisayarlara kolay erişim, düşük
maliyetli öğretim sunma metodu, arttırılmış
etkileşim ve bilgisayar teknolojisindeki ilerlemeler,
bu yeni medyanin temel özellikleridir.